عنوان : مدرسیان عثمانی و بازیابی نفوذ سیاسی آنها در عهد مراد دوم
چکیده
مقام وزارت عظمی در دوره عثمانی همواره به مدرسیان برخاسته از طبقه علمیه اختصاص داشت. در پی تحولات پس از جنگ آنقره (۸۰۲/۱۴۰۲م)، فردی از طبقه غلامان (قوللر) عهدهدار این منصب شد. از اینرو مدرسیان در روزگار مرادم دوم (حک. ۸۲۴-۸۴۸/ ۱۴۲۱-۱۴۴۴م و ۸۵۰-۸۵۵/ ۱۴۴۶-۱۴۵۱م) برای تجدید نفوذ سیاسی پیشین خود اقدام کردند. آنها با بهرهگیری از تحولات اوایل سلطنت این سلطان، بایزید پاشا وزیر اوّل غیرمدرسی را از پیشروی خود برداشتند و با حمایت همه جانبه از جندرلو ابراهیم پاشا، وزارت عظمی را به طبقه مدرسی باز گرداندند.
علاوه بر این، مراد دوم و دولت مردان، با تشویق مدرسیان، مدارس باشکوهی در بروسه و ادرنه تأسیس کردند و موقوفههای چشمگیری به آنها اختصاص دادند. در پی این اقدامات زمینه مناسبی برای گسترش آموزش مدرسی و تکامل طبقه علمیه فراهم شد. با ظهور و رسمی شدن نهاد شیخالاسلامی، نفوذ مدرسیان شکل ملموستری به خود گرفت. چنانکه به فتوی شیخالاسلام، حروفیان حاضر در شهر ادرنه قتلعام شدند. بنابر یافتههای این پژوهش که با رویکرد تحلیلی انجام گرفته، مدرسیان، در دوره مورد بحث نفوذ سیاسی پیشین خود را تجدید کردند و آن را تا زمان فتح استانبول (۸۵۷/۱۴۵۳م) استمرار بخشیدند.