شهر کوچک و زیبای نراق از نظر تقسیمات کشوری بخشی از شهرستان دلیجان و در محدوده استان مرکزی است. این شهر، حد فاصلِ شهرستان های قم، کاشان و دلیجان قرار دارد و از مناطق کوهستانی و سردسیر می باشد.
برخی می گویند: نراق به معنای «نر» یا «نَرِه» که به معنای برآمدگی و بلندی زمین است. شاید به لحاظ این که سلطان آباد (اراک) را به نام عراق می شناختند و شهر نراق در بلندترین نقطه عراق (اراک) قرار داشت آن را «نر عراق» یا «نَرِه عراق» نام نهادند و به مرور زمان، «نر عراق» به «نراق» تغییر نام یافت.
این شهر کوچک در گذشته از موقعیتی خاص برخوردار بود، زیرا در مسیر جاده ابریشم قرار داشت و دارای موقعیت استراتژیک اقتصادی و تجاری بود و از دیرباز مورد توجه مردم شهرهای اطراف قرار گرفته بود.
نراق از شهرهای قدیمی و تاریخی کشور اسلامی ایران به شمار می رود. ابن بطوطه قدمت این شهر را به ۷۰۰ سال گفته است. صاحب «بستان السیاحه» یکصد و ده سال پیش درباره این شهر گفت: نراق بر وزن عراق قریه ای است قصبه مانند و محلی است خاطر پسند از توابع کاشان، آبش کم و باغاتش فراوان. آن قریه در دامن کوه اتفاق افتاد و سه طرفش فی الجمله گرفته و سمت مغربش به غایت گشتاده است. قرب هزار باب خانه در اوست و چند مزرعه مضافات اوست و مردمش شیعی مذهب و … مولانا مهدی صاحب تصانیف مفیده از آن جا بوده است.
بناهای تاریخی
نراق بناهای تاریخی بسیاری دارد از جمله آن بنای مسجد جامع، بنای ساختمان و بقعه امام زاده یحیی و امام زاده سلیمان که فرزندان امیرالمومنین(ع) به شمار می روند و ساختمان و بقعه امم زاده زبیده خاتون که دختر امام جواد(ع) می باشد و همچنین بنای ساختمان و بقعه اما زاده سلطان علی که فرزند امام محمدباقر(ع) می باشد در آن منطقه وجود دارد که در این مجال جاری پرداختن به آن ها نیست.
مردم این دیار
مردم این سامان از ابتدای گرایش ایرانیان به اسلام، دین حنیف را پذیرفته اند و مذهب تشیع را انتخاب کردند و بر آن استوار ماندند. مردم این شهر دارای ویژگی های بسیار خوبی اند، از آن جمله: انفاق و کمک به هم نوعان می باشد. آنان در سطح وسیعی به افراد کم درآمد کمک می کنند و آن را نیز پوشیده نگه می دارند. همچنین مهربانی، خون گرمی، صمیمیت و مهمان نوازی آنان است به طوری که هیچ تازه واردی احساس غریبی ندارد، بلکه خود را در محیطی کاملا دوستانه، صمیمی و با صفا می بیند.
مردم این دیار به مسائل اخلاقی و ارزش های اسلامی بسیار اهمیت می دهند. شاید این هم به برکت انفاس قدسیّه عالمان دین آن منطقه و آثار معاشرت مردم با آنان باشد هر جا عالم دین، در بین مردم حضور داشت مردم آن محل با اسلام آشناتر و به مسائل ارزشی و احکام اسلام حساس تر و پای بند تر بودند که مردم آن منطقه از این نعمت و توفیق همواره برخوردار بودند.
مردم و انقلاب اسلامی
مردم این منطقه همانند سایر ملت مسلمان ایران در پیدایش و حرکت انقلاب اسلامی نقش درخور ستایشی داشتند و در صحنه های انقلاب اسلامی حضوری چشم گیر داشتند.
آنان در دوران دفاع مقدس بسیار فعال بودند جوانان سلحشور این دیار همانند سایر جوانان غیور اسلامی ایران در قالب کاروان هایی به مناطق عملیاتی اعزام می شدند و در جنگ حضوری فعال داشته و حماسه هایی از خو به یادگار گذاشتند و در این راستا تعدادی شهید، جانباز و آزاده و به اسلام عزیز تقدیم کردند. کمک های نقدی و جنسی آنان در هشت سال دفاع مقدس و شرافت مندانه ملت مسلمان ایران به جبهه ها، چشم گیر و درخور تقدیر بود.
نراق ، مهد عالمان بزرگ
بزرگانِ مذهبیِ بسیاری، از این منطقه برخاسته اندکه شهرتشان مرزهای ایران را هم در نوردیده و در جهان اسلام نیز زبان زد عامه و خاصه است و آثار به جای مانده از آنان بهره می بند. در این رهگذر ملا محمدمهدی و ملا احمد با عنوان های محقق و فاضل از مفاخر حوزه های علمیه و نوابغ دهر و جامع علوم عقلی و نقلی بودند و کتاب های ارزنده ای به یادگاری گذاشته اند که در این ویژه نامه ها به آن ها پرداخته خواهد شد و برای دانش پژوهان به اجمال معرفی خواهد شد. همچنین ملا محمدباقر و ملا ابوالحسن و میرزا ابوالقاسم و ملا مهدی فرزندان ملا محمدمهدی نراقی و ملا محمد معروف به عبدالصاحب فرزند ملا احمد و میرزا ابوالقاسم ملقب به نجم الدین و میرزا فخرالدین که این دو فرزندان ملا محمد و نوه ملا احمد نراقی بودند و بسیاری از عالمان، فضلا، نخبگان و پژوهشگران را می توان نام برد که از نام آوران، آثار بسیار گران سنگی به یادگار مانده است.
سید محمدرضا حسینی